9.03.2012

Tehdidin eleştiri, eleştirinin hakaret sayıldığı ülke

Fotoğraf: Radikal
Çok garip bir ülkede yaşıyoruz. Gün geçmiyor ki anlamakta zorlandığımız bir mahkeme kararlarıyla karşılaşmayalım. Bu kararların önemli bir kısmını da düşünce ve ifade özgürlüğüyle ilgili olanlar oluşturuyor. Genelde normal bir eleştirinin hakaret olduğu yönünde verilen kararlarla dumura uğrarken bu sefer de tersi yönde bir kararla neye uğradığımızı şaşırdık:
...dünyaca ünlü piyanist İdil Biret’in 11 Temmuz 2009’da Topkapı Sarayı’nda verdiği açık hava konserini, 20 arkadaşıyla birlikte protesto eden eski Alperen Ocakları İstanbul Başkanı Mustafa Kayatuzu’nun İstanbul 12. Asliye Ceza Mahkemesi’nde görülen davası karara bağlandı.

20 arkadaşıyla Topkapı Sarayı’nda şarap içilmesini protesto eden, Topkapı Sarayı’nın kapısına gelerek konser afişlerini yakan grup adına, "Şu kapıdan elinde şarap şişeleriyle giren hainleri gördük. Aklınızı başınıza alın demiyorum. O başınızı gövdenizden alırız diyoruz" diyen Kayatuzu, beraat etti.
Evet evet yanlış okumadınız. Bu sözleri söyleyen adam beraat etmiş. Gerekçesi de davranışlarının şiddet ve saldırı içermemesiymiş. Bu nedenle eleştiri hakkının kullanımı olarak değerlendirilmiş. Şaka gibi öyle değil mi? Mesela yarın bir grup çıkıp TBMM'nin önünde basın toplantısı yapsa ve "Bilmem ne yasasını değiştirmek isteyen hainleri gördük. Aklınızı başınıza alın demiyorum. O başınızı gövdenizden alırız diyoruz." derse ve hiçbir şiddet sergilemeden ve saldırıda bulunmadan olay yerinden ayrılsa (tabii eğer hala polisler tarafından yaka paça gözaltına alınmaşsa) ne olur? Mahkemeden benzer şekilde bir karar çıkar mı? Bunun cevabını size bırakıp başka örneklere geçmek istiyorum.

Fotoğraf: t24.com.tr
Gazeteci Erbil Tuşalp'in 2005 ve 2006 yıllarında yazdığı iki yazıda (1- İstikrar 2- Geçmiş olsun) Recep Tayyip Erdoğan'a hakaret ettiği gerekçesiyle aldığı ceza nedeniyle Türkiye, AİHM tarafından tazminat ödemeye mahkum edildi:
Erbil, Yargıtay’ın da 2008’de mahkeme kararını onaması üzerine konuyu AİHM’e taşıyarak Türkiye’nin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin (AİHS) ifade özgürlüğünü garanti altına alan 10. maddesini ihlal ettiği tezini ileri sürdü. AİHM’nin davayla ilgili savunmasına başvurduğu Türkiye, Tuşalp’in makalelerinde yer alan bazı ifadelerin Erdoğan’ın “onur, şeref ve şahsiyetine saldırı” ve “iftira” niteliğinde olduğu, bu nedenle de ifade özgürlüğünün kısıtlanmasının demokratik bir toplumda gereklilik olduğunu öne sürdü. 

Türkiye’nin şikayetlerini geri çeviren AİHM, dün açıkladığı kararda basının demokratik toplum açısından vazgeçilmez işlevine dikkat çekerek basın özgürlüğünün, bir derece abartı ve tahrik içerebileceğini hatırlattı. İncitici, şok edici ve rahatsızlık verici vurguların da ifade özgürlüğü kapsamına girdiğini ve bunun, demokratik bir toplumun varlık sebepleri arasında yer alan çoğulculuk, hoşgörü ve geniş fikirliliğin gerekleri olduğunu kaydeden AİHM kararında, “Başbakan Erdoğan daha hoşgörülü davranmalıydı” yorumunda bulunuldu. 

Eleştiri sınırının siyasiler için normal bireylerden daha yüksek olduğu da AİHM kararında altı çizilen unsurlar arasında yer aldı. Yazıların Erdoğan’ın siyasi kariyeri ya da özel yaşamını olumsuz etkilediğine dair bulguya rastlanmadığına dikkat çeken AİHM, Tuşalp’in ifade özgürlüğünün kısıtlanmasının demokratik bir toplumda gereksiz olduğuna hükmetti.
İşte bu. Bizde durum budur aslında. Eleştiri biraz sert, sözler iğneleyici olunca eleştiri hakkı, ifade özgürlüğü gibi kavramlar hemen bir kenara atılıp kişilerin "hakları" gerekçe gösterilerek suç unsuru bulunduğu  sonucuna ulaşılır. Bu arada AİHM'nin davayla ilgili karar metnine buradan ulaşabilirsiniz.


Tabii bir de son yılların en popüler davaları olan "dini değerlere hakaret" ve "halkı kin ve düşmanlığa tahrik" davaları var. Nedim Gürsel'in Allah'ın Kızları, Richard Dawkins'in Tanrı Yanılgısı, Metis Yayınlarının Ajanda 2010: İllallah! kitapları bu nedenle mahkemelik oldu ve davalar hala devam ediyor.


Penguen mizah dergisinde çizdiği yukarıda gördüğünüz karikatür nedeniyle Bahadır Baruter hakkında soruşturma başlatıldı ve 1 yıl hapis istemiyle dava açıldı. Ekşi Sözlük'teki Hz. Muhammed başlığında yazılanlar nedeniyle 100'ün üzerinde yazar hakkında soruşturma başlatıldı. Bir Ekşi Sözlük yazarı için ise din saçmalığı başlığında yazdıkları için 1.5 yıla kadar hapis istemiyle dava açıldı.

Twitter'daki allah (c.c.) hesabının sahibi ve takipçileri (200 bin kişi civarında) hakkında Serdar Tuncer tarafından suç duyurusunda bulunuldu, dava açılıp açılmayacağını zaman içinde göreceğiz. En son olarak da Ekşi Sözlük'teki muhtelif yazılar nedeniyle Mehmet Baransu tarafından twitter'da ekşi sözlük kapatılsın kampanyası başlatıldı ve daha sonra 13 yazar hakkında suç duyurusunda bulunuldu, dava açılıp açılmayacağını zaman içinde göreceğiz.

Mehmet Baransu'nun şikayet dilekçesine bakarsanız eklerinde sunduğu delillerin aslında hakaretle hiç ilgisi olmayan şeyler olduğunu görürsünüz. Aynı şekilde allah (c.c.)'nin yazdıklarında da bana göre herhangi bir suç unsuru bulunmuyor. Bu nedenle normal şartlar altında Mehmet Baransu ve Serdar Tuncer'in şikayetleriyle ilgili olarak savcıların dava açılmasına gerek olmadığına karar vermesi gerekir. Ama yazıda asıl anlatmaya çalıştığım şey de buydu. Konu düşünce ve ifade özgürlüğü olduğunda, eleştiri hakkı olduğunda Türkiye'de işler normal işlemiyor maalesef. Bu nedenle bu iki şikayet sonucunda dava da açılabilir, hapis cezaları da çıkabilir. Burası Türkiye. Her şey olabilir. Daş düşebülü ayu çıkabülü.

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder